Konferencja: „Przestrzeń” jako kategoria w badaniu historii polskich Żydów (XVI–XIX wiek)

Jaką rolę odgrywa „przestrzeń” w badaniu żydowskich protagonistów i ich działalności? Maria Cieśla (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk / NIH w Warszawie) i Ruth Leiserowitz (NIH w Warszawie / Uniwersytet Humboldtów w Berlinie) zaproponowały, by opierając się na idei przestrzeni społecznych w rozumieniu Henri Lefebvre’a wspólnie zastanowić się i odbyć dyskusję nad praktykami przestrzennymi, ale również reprezentacjami rozmaitych przestrzeni.

Naukowcy z Niemiec, Izraela, Polski i USA omawiali ten temat podczas interdyscyplinarnego warsztatu, który odbył się 11 i 12 września 2017 r. w ramach Global Education Outreach Program (GEOP) w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Uwaga skupiła się na przestrzennym umiejscowieniu żydowskiego życia w Polsce oraz rozgraniczeniu różnych nurtów w łonie żydostwa oraz tego ostatniego od innych wyznań na płaszczyźnie prawnej, architektonicznej i mentalnej. Warsztat został zorganizowany wspólnie przez NIH w Warszawie, muzeum POLIN i Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.

Podczas czterech paneli referenci przedstawili bardzo różne pojęcia przestrzeni, przy czym często była mowa o tym, na ile w chrześcijańskim otoczeniu mogły się ukształtować przestrzenie żydowskie, co je wyznaczało oraz jakie lęki i reakcje niekiedy wywoływały. 

Wachlarz omawianych źródeł z wczesnonowożytnego okresu badawczego okazał się przy tym niezwykle szeroki – od korespondencji orientalisty Olufa Gerharda Tychsena (Małgorzata Maksymiak) po rytuały obchodzenia i okrążania (Gadi Sagiv). Szczególnie plastyczny był – oprócz prezentacji fragmentów atlasu wyznań i religii Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVIII wieku (Bogumił Szady) – żywo dyskutowany następnie opis przestrzennego zasięgu chasydyzmu, przedstawiony przez Marcina Wodzińskiego. 

Zgodnie z podstawową koncepcją warsztatów GEOP, przewidującą ich silny związek z muzealną zawartością POLIN, początek i zakończenie imprezy miały wyraźne odniesienie do wystawy stałej: warsztat rozpoczął się od oprowadzenia uczestników po muzeum, a zakończył „okrągłym stołem” z udziałem wielu pracowników POLIN. Referenci mieli tu okazję przeanalizować i przedyskutować dotychczasowe uwzględnianie wymiarów przestrzennych w wystawie stałej oraz przedstawić propozycje zmian.

24
kwi
Konferencja
Longue duree der Regionalitäten
Czytaj więcej