Opublikowane w tomie teksty 23 autorów pochodzą z konferencji „Przemoc i dzień powszedni w okupowanej Polsce” zorganizowanej w listopadzie 2009 roku przez Niemiecki Instytut Historyczny, oraz Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Historia przemocy, historia życia codziennego, oraz metoda ich porównywania mają już ugruntowaną pozycję w historiografii. Do tej pory nie wykorzystywano ich jednak w sposób systematyczny do analizy zjawisk okupacji i wojny. Niniejsza praca zbiorowa prezentuje natomiast spojrzenie z takiej perspektywy na niemiecką i radziecką okupację Polski podczas II wojny światowej. W pierwszej części książki zbadano nowe formy władzy, stworzone przez okupantów. Skoncentrowano się szczególnie na hitlerowskich i radzieckich metodach sprawowania władzy, przedstawionych na przykładzie funkcjonowania sądownictwa, policji oraz aparatu zajmującego się przesiedleniami ludności. Druga część poświęcona jest nowym elitom, które ukształtowały się w wyniku podboju militarnego. Znajdujemy tutaj teksty o radzieckich oficerach politycznych, NKWD, a także o urzędnikach władz „kraju Warty” oraz zachowaniu niemieckich okupantów w Warszawie. Następna część publikacji zawiera studia na temat etnizacji życia codziennego, które było wynikiem opisanych we wcześniejszych partiach książki działań aparatu okupacyjnego i jego nowych elit. Zanalizowano m.in. politykę ludnościową w miastach, których mieszkańcy podlegali w latach 1938-1946 wielokrotnie zmieniającym się reżimom i w związku z tym poddawani byli zmieniającej się polityce narodowościowej. Ze względu na szczególne znaczenie ruchu oporu w historii okupacji ziem polskich zagadnieniu temu poświęcono oddzielny blok tematyczny. Walka przeciwko okupantom została tutaj przedstawiona z perspektywy polskiej, ukraińskiej i żydowskiej. Ukazano także represje przeciwko uczestnikom ruchu oporu, oraz ich sposób radzenia sobie ze zjawiskiem etnizacji życia codziennego.
„The conception of this book is brilliant and fruitful, since it simultaneously resolves major problems of the social, national, and international histories of the Second World War.” (Timothy Snyder w przedmowie książki).
Spis treści, przedmowa Timothy Snydera, oraz wstęp Stephana Lehnstaedta do pobrania tutaj.
Gewalt und Alltag im besetzten Polen 1939-1945, wyd. Jochen Böhler i Stephan Lehnstaedt, [ Einzelveröffentlichungen des Deutschen Historischen Instituts Warschau, tom 26], Osnabrück 2012, 566 s., 39,80 EUR, ISBN 978-3-938400-70-8
