Pogranicze jako wizja i doświadczenie. Dyskusja o dziejach pogranicza niemiecko-czeskiego po 1948 roku.

23.10.2018 filia warszawskiego NIH w Pradze we współpracy z praskim Biurem Łącznikowym Saksonii, Uniwersytetem Karola w Pradze, Instytutem Historii Współczesnej Czeskiej Akademii Nauk oraz Instytutem Historii Europejskiej Uniwersytetu w Chemnitz zorganizowała sesję na temat dziejów pogranicza niemiecko-czeskiego. Wiele uwagi poświęcono zwłaszcza tegorocznym okrągłym rocznicom wydarzeń z lat 1918, 1948 i 1968. Wykłady i późniejsza dyskusja panelowa skoncentrowały się w tym kontekście na długofalowych procesach i przemianach strukturalnych, które owe lata przyniosły mniejszościom etnicznym i kulturalnym na szczeblu lokalnym. Na przykładzie pogranicza niemiecko-, a dokładniej mówiąc saksońsko-czeskiego przedyskutowano następstwa przesiedlania mieszkańców, polityki osiedleńczej i zmiany ustroju społecznego. Z jakimi wyobrażeniami, zamierzeniami i wizjami były związane te projekty? W jaki sposób realizowano te plany? Jakie subiektywne przeżycia towarzyszyły tym eksperymentom? Na te i inne pytania szukali odpowiedzi czołowi historycy niemieccy i czescy. Uczestników powitał David Michel, dyrektor saksońskiego Biura Łącznikowego, po czym Andreas Wiedemann przedstawił kilka tez na temat ponownego zasiedlenia przygranicznych obszarów ziem czeskich. Kateřina Čapková mówiła następnie o perspektywie ludności żydowskiej, która postrzegała pogranicze po 1948 roku nie tylko jako obszar zniszczenia, ale również jako przestrzeń nadziei. Stefanie Troppmann poruszyła temat niemieckich grup kulturowych i lokalnego społeczeństwa niemiecko-czeskiego na pograniczu. Matěj Spurný podkreślił wreszcie, że historia pogranicza niemiecko-czeskiego w drugiej połowie XX wieku miała być laboratorium nowego człowieka i nowego społeczeństwa. Te nadzieje i oczekiwania się jednak nie spełniły. Podczas dyskusji, którą poprowadził Zdeněk Nebřenský, uczestnicy przestrzegali przed inżynierią społeczną i próbami sterowania społeczeństwem jako całością.