Przedmiotem tej, opartej na szerokiej bazie źródłowej, monografii jest analiza tworzenia się narodowej i regionalnej tożsamości, która powstała w Prusach Wschodnich w latach 1914 – 1933. Traba reprezentuje tezę, że punktem wyjścia dla powstania nowej wschodniopruskiej tożsamości zbiorowej była pierwsza wojna światowa, a w szczególności obrona ziemi ojczystej przeciwko armii rosyjskiej. Kluczową rolę odegrały też takie wydarzenia jak plebiscyty w roku 1920 i fizyczne odłączenie prowincji od Rzeszy niemieckiej. Autor opisuje ważnych aktorów zbiorowych kształtujących „wschodniopruskość”- organizacje i stowarzyszenia. Szczególną uwagę poświęca przy tym organizacjom i stowarzyszeniom, które angażowały w swoją działalność „zwyklych ludzi”, a nie przedstawicieli kręgów naukowych i artystycznych.
Studium bada też konstrukcje takich pojęć jak „ziemia ojczysta”, „społeczność regionalna”, „przedmurze niemieckiego Wschodu”, oraz analizuje jaki miały one wtedy wpływ na ukonstytuowanie się tożsamości wschodniopruskiej. W ostatniej części pracy przedstawione zostały mechanizmy społecznej inscenizacji „wschodniopruskości” i jedności narodowej m. in na przykładach celebrowania takich symboli i rytuałów jak „bohaterska śmierć dla ojczyzny”, kult tężyzny fizycznej bądź uroczystości z okazji rocznic plebiscytów. Traba wnikliwie pokazuje szerokie oddziaływanie fenomenu „wschodniopruskości” nie tylko na społeczność tego regionu, ale też jego wpływ na kulturę polityczną Niemiec u progu powstania Trzeciej Rzeszy.
Robert Traba: Ostpreußen – die Konstruktion einer deutschen Provinz. Eine Studie zur regionalen und nationalen Identität 1914-1933 [Klio in Polen, Band 12], Osnabrück 2010, s. 518, EUR 39.80,-
ISBN 978-3-938400-52-4
