Wykład prof. Andreasa Röddera o „kwestii niemieckiej” i historii wzajemnego postrzegania w Europie od 1870 r.

„Kwestia niemiecka” jest stałym elementem polityki europejskiej od lat wojny trzydziestoletniej aż po czasy współczesne po 1990 roku. W wykładzie wtorkowym z 12 grudnia 2017 r. Andreas Rödder, profesor historii najnowszej na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji, przedstawił ostatnie 150 lat historii „kwestii niemieckiej”, czy też – w innych językach – „problemu niemieckiego”. Połączył trzy płaszczyzny: strukturalną historię niemieckiej potęgi w Europie, historię niemieckiej polityki zagranicznej oraz historię percepcji, czyli wzajemnego postrzegania. 

Na przykładach z różnych epok Rödder zademonstrował, że debaty o własnej tożsamości stale towarzyszyły Niemcom od czasu romantyzmu. Jego zdaniem Niemcy mieli nieustanną skłonność do przyjmowania perspektywy, która nie wykraczała poza własne interesy, jak również do rozczulania się nad sobą – od wilhelmińskiego poczucia pokrzywdzenia w globalnej polityce po współczesne narzekanie, że Niemcy są „płatnikiem Europy”. Jednocześnie z zewnątrz Niemcy do dziś są niemal powszechnie postrzegane jako kraj silniejszy niż wynikałoby to ze spojrzenia samych Niemców. Są też uznawane za ofensywne, podczas gdy we własnym odczuciu sami Niemcy są defensywni. Na przykładzie sprzed pierwszej wojny światowej historyk pokazał, jak stereotypowe sposoby widzenia mogą się radykalizować. Jak się okazało, nie jest to minione zjawisko – podczas kryzysu zadłużenia w strefie euro dawne stereotypy ponownie zyskały na aktualności i politycznym znaczeniu.

Na zakończenie wykładowca podzielił się z licznie przybyłą publicznością kilkoma wnioskami politycznymi: zgodnie z teoriami hegemonii Niemcy muszą inwestować w europejski interes powszechny i europejski ład. Muszą to czynić na zasadzie suwerenności narodowej w ramach elastycznej Unii Europejskiej, czyli Unii różnych poziomów integracji, „pytającej, gdzie potrzeba więcej, gdzie zaś mniej Europy”. „Strategiczna koordynacja dużych państw narodowych w powiązaniu z Unią Europejską i z uwzględnieniem perspektyw innych państw europejskich” mogłaby – zdaniem Röddera – „uporządkować struktury międzynarodowe, wzajemne postrzeganie i czynną politykę” i byłaby „zgodną z duchem czasu odpowiedzią na kwestię niemiecką w XXI wieku”.

01
lut
Wystawa Dyskusja panelowa
Ausstellung: Bericht aus der belagerten Stadt Tschernihiw
Czytaj więcej