Das Deutsche Historische Institut Institut hat 2020 verfolgten Wissenschaftlern aus der Republik Belarus gemeinsam mit dem Tadeusz Manteuffel Institut der Polnischen Akademie der Wissenschaften Stipendiaten vergeben. Im Anschluss an diese Soforthilfe bereitet das DHI derzeit ein Forschungsprojekt zur multiperspektivischen Erschließung der Geschichte der Belarus vor. Als Auftakt zu diesem Vorhaben laden wir vom 22. bis 23. November belarusische Historikerinnen und Historiker ein, gemeinsam mit Kolleginnen und Kollegen aus Litauen, Polen, Tschechien und Deutschland ein Thema vorzustellen. Die Arbeitssprachen sind Polnisch und Englisch. Vorschläge können noch bis zum 24. Oktober eingesandt werden.
Zmiana perspektywy: Białoruś jako przestrzeń wymiany
Warsztaty poświęcone nowej koncepcji historii Białorusi
Na początku XXI wieku wielu wybitnych historyków białoruskich znalazło się na emigracji. Zaistniała sytuacja dała impuls do zmiany postrzegania historii, a współpraca z kolegami z Litwy, Polski i Niemiec stworzyła możliwości nowej konceptualizacji białoruskiej historii narodowej. Tytułową zmianę perspektywy rozumiemy dwojako: historycy utworzą między-narodowe, dwuosobowe zespoły w ramach których wspólnie będą analizowali wybrane aspekty historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej, Imperium Rosyjskiego, Związku Radzieckiego oraz niezależnej Republiki Białorusi wykorzystując różnorodne optyki. Z drugiej strony chcielibyśmy zadać wspólnie pytania o zmiany perspektywy oraz wymianę w przeszłości: jakie formy interakcji z innymi częściami Europy wywierały wpływ na ukształtowanie się specyficznych form kulturowych oraz praktyk społecznych na terenie dzisiejszej Białorusi? Czy i w jakim stopniu podporządkowanie polityczne, różnorakie wpływy zewnętrzne zdecydowały o specyfice kulturowej i społecznej współczesnej Białorusi? Jak porównania z innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej oraz ich wewnętrzna percepcja oddziaływały na społeczeństwo białoruskie? Jak różne formy szeroko rozumianej wymiany wpłynęły na długofalowe ukształtowanie się nowoczesnego narodu białoruskiego oraz powstawanie państwa białoruskiego?
Ramy chronologiczne projektu zostały określone szeroko – od średniowiecza do XXI wieku. Złożony proces pisania nowej historii Białorusi, wykorzystującej odmienną, emigracyjną perspektywę historyków białoruskich powinien odbywać się w współpracy i dialogu z koleżankami i kolegami z Polski, Litwy, Niemiec oraz Czech. Taka wielogłosowa historia daje szansę na przeanalizowanie wielu zagadnień w trakcie konferencji tematycznych, organizowanych w partnerstwie z ośrodkami naukowymi w Wilnie, Warszawie, Pradze, Giessen, Lipsku, Greifswaldzie, Jenie oraz Paryżu. Celem projektu jest opracowanie wspólnej publikacji w otwartym dostępie (do 2025), podsumowującej wyniki wspólnych badań.
Zmiana perspektywy ma być także impulsem do krytycznej refleksji na temat najnowszej historiografii białoruskiej oraz historyzacji ostatnich trzech dekad. Ważne aby przełamać izolację geograficzną oraz rozszerzyć granice tematyczne i metodologiczne. Potraktowanie Republiki Białorusi jako autonomicznej kategorii analitycznej pozwoli na skoncentrowanie się na zachodzących w jej obrębie procesach związanych z historią kultury, historią społeczną, gospodarczą oraz rozwojem technologicznym. Przyjęcie takiej perspektywy daje możliwość krytycznego odniesienia się do dominujących w historiografii białoruskiej ujęć traktujących ten kraj jedynie jako jedną z zmarginalizowanych prowincji innych bytów politycznych. Celem naszego projektu jest dekonstrukcja obowiązującej narracji oraz uprawomocnienie różnych perspektyw badawczych. Ważne aby w procesie tym uwzględnić także dorobek krytycznych historiografii państw sąsiednich. Interesują nas zarówno studia komparatystyczne jak i analizujące złożone transfery, tworzące L'histoire croisée. Warsztaty mają również na celu omówienie ram przyszłego projektu badawczego, który ma służyć dalszemu wykorzystaniu różnych perspektyw badawczych oraz syntetyzowaniu historii Białorusi.
Chętnych do uczestnictwa w konferencji prosimy o przysyłanie zgłoszeń od razu przez dwuosobowe, międzynarodowe zespoły. Zgłoszenie powinno obejmować tytuły referatów oraz krótki opis (max 200 wyrazów). Proponowane tematy wystąpień powinny mieścić się w przedziale chronologicznym od średniowiecza do współczesności. Językami roboczymi konferencji są polski oraz białoruski. Abstrakty należy przesłać na adres mailowy dhi@dhi.waw.pl, czekamy na nie do 24 października 2021.
Data: 22–23 listopada 2021
Organizacja: Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie
Współpraca: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, Uniwersytet Karola w Pradze
Komitet organizacyjny: Felix Ackermann, ackermann@dhi.waw.pl, Alena Markova alena.markova@fhs.cuni.cz, Vasil Varonin, v.varonin@outlook.com
Języki robocze: Polski i Białoruski
Termin zgłoszeń: 24 października 2021
CfP
