CfP: Marsz Śmierci do Palmnicken: Mikrohistoryczne podejście do doświadczenia przemocy w XX wieku i jego ponowna ocena - w perspektywie ponadnarodowej.

Marsz Śmierci do Palmnicken: Mikrohistoryczne podejście do doświadczenia przemocy w XX wieku i jego ponowna ocena - w perspektywie ponadnarodowej.

Warsztaty interdyscyplinarne 8 listopada 2021 r. w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie

Mimo wieloletnich, wszechstronnych badań niektóre zbrodnie Holokaustu są nadal mało znane i słabo zbadane. Strażnicy SS i ich pomocnicy z różnych krajów w Prusach Wschodnich zamordowali w styczniu 1945 roku kilka tysięcy żydowskich kobiet głównie z Polski, Węgier i krajów bałtyckich. Marsz śmierci z różnych obozów satelickich obozu koncentracyjnego Stutthof zakończył się masakrą na plaży w Palmnikach (obecnie rosyjskie Jantarny) na wschodniopruskim wybrzeżu. Od końca wojny miejsce masakry znajduje się na terenie dzisiejszej rosyjskiej eksklawy Kaliningradu. Do połowy lat dziewięćdziesiątych masakra była w dużej mierze nieznana. Ani prace radzieckiej komisji śledczej po wojnie, ani szeroko zakrojone dochodzenia wstępne w Niemczech w latach 50-tych i 70-tych, ani uhonorowanie w Yad Vashem sześciu ratowników jako "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata" nie doprowadziły do bliższego zbadania wydarzeń.

Dopiero opublikowana w 1995 r. relacja naocznego świadka, widza z grupy niemieckich sprawców (Bergau 1995), doprowadziła do ograniczonej świadomości społecznej i pierwszych naukowych wzmianek o masakrze (Kossert 2004, Blatman 2011). Obecny projekt badawczy dr Claudii Vollmer, realizowany na Fernuniversität Hagen i finansowany w ramach długoterminowego stypendium NIH w  Warszawie, ma na celu podjęcie dotychczas niezrealizowanego, dogłębnego i systematycznego studium ostatniej fazy nazistowskiej zbrodni.

Mikro-historyczne ujęcie wydarzeń, oparte na dokumentach głównie organów śledczych, ale także społeczeństwa obywatelskiego w różnych krajach, stanowi punkt wyjścia do klasyfikacji makro-historycznej. Przedmiotem badań będzie pytanie, co przyczyniło się do tego, że masakra w Palmnicken do połowy lat 90 pozostawała praktycznie nieznana opinii publicznej i środowisku akademickiemu. 

Dzięki zastosowaniu perspektywy ponadnarodowej możliwe będzie uzyskanie nowego spojrzenia na te wydarzenia i ich następstwa, ze szczególnym uwzględnieniem Niemiec, Polski i Związku Radzieckiego/Rosji. Różne interesy tych trzech krajów w odniesieniu do ponownej oceny zbrodni nazistowskich w kontekście narodowym, ale także w związku z rozpoczynającą się "zimną wojną", są istotne dla odpowiedzi na pytanie badawcze. 

W ramach interdyscyplinarnego badania zjawiska "pracy przymusowej i zbrodni ostatniej fazy w Prusach Wschodnich" podczas warsztatów omówione zostaną różne przykłady i pytania.

Szczególnie interesujące są następujące pytania:  

  • Na jakiej podstawie można mówić o ponadnarodowym wydarzeniu na obszarze Prus Wschodnich w latach 1944/45?
  • W jakim stopniu położenie geograficzne Prus Wschodnich spowodowało wyjątkowe sytuacje w odniesieniu do zbliżającego się frontu i następującej po nim zbrodni fazy końcowej? 
  • Jakie szczególne konfiguracje uczestników wydarzeń można prześledzić?
  • W jakim stopniu odtworzono losy ofiar masakry w Polsce, na Węgrzech, Litwie i Łotwie? 
  • Jakie są nowe ustalenia dotyczące prawnego przewartościowania i kultury pamięci o masakrze w poszczególnych narodowych i współczesnych kontekstach historycznych?

Warsztaty skierowane są do młodych naukowców (studentów studiów licencjackich i magisterskich, doktorantów), jak również do postdoktorantów z różnych dyscyplin, a także do pracowników muzeów i archiwów. Prelegenci mogą liczyć na zwrot kosztów podróży i zakwaterowania w ramach zwyczajowych limitów. 

Ze względu na niepewną sytuację COVID-19, obecnie planujemy warsztaty w formie hybrydowej. Bardziej szczegółowe informacje pojawią się wkrótce. Warsztaty będą dwujęzyczne (niemiecki i angielski).

Prosimy o przesłanie abstraktu (ok. 1/2 strony DIN A4, niemiecki lub angielski) oraz krótkiej informacji (bio i dane bibliograficzne) do 31 sierpnia 2021 r. na adres: vollmer@dhi.waw.pl i leiserowitz@dhi.waw.pl.

01
lut
Wystawa Dyskusja panelowa
Ausstellung: Bericht aus der belagerten Stadt Tschernihiw
Czytaj więcej