W międzynarodowych badaniach naukowych dotychczas w niewielkim stopniu uwzględniano rolę szlachty litewskiej na początku XIX wieku, czyli krótko po rozbiorach Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Na Litwie w toku burzliwego XX wieku praktycznie nie udawało się zająć tym tematem. Pochodząca z Litwy historyczka dr Halina Beresnevičiūtė-Nosálová zadaje pytanie, jak zmieniła się kultura polityczna na Litwie po inkorporacji jej ziem do imperium rosyjskiego.
W niniejszej monografii, która ukazała się w oryginale w 1999 roku, pokazuje, jakie zmiany w świadomości politycznej górnej warstwy litewskiego społeczeństwa dokonały się w pierwszych trzech dziesięcioleciach zależności od rosyjskiego cara. W tym celu wybiera literacki punkt wyjścia i opisuje kontekst historyczny popularnej kultury politycznej, w której Adam Mickiewicz napisał swoje poematy „Grażyna" (1823) i „Konrad Wallenrod" (1828). Utwory te są nazywane manifestami powstania.
Autorka przyjęła tezę, że w pierwszych trzech dekadach XIX wieku w politycznej świadomości szlachty litewskiej ukształtowała się silna zasada pierwszeństwa narodu w hierarchii wartości politycznych, która legitymizowała odtąd zerwanie ze wszystkimi innymi lojalnościami. Opierając się na egodokumentach, pismach politycznych, poematach i ówczesnej prasie wileńskiej, dr Halina Beresnevičiutė-Nosálová rekonstruuje, opisuje i objaśnia przemianę świadomości politycznej w łonie szlachty litewskiej, a także jej wizje, kładąc nacisk przede wszystkim na analizę ówczesnej retoryki politycznej.
.
