(De)Constructing Europe – EU-Scepticism in European Integration History. Warsztaty. Hamburg 31.08-2.09.2021

Różnorodność krytycznych postaw wobec integracji europejskiej oraz jej dynamiczny charakter stanowią ogromne wyzwanie w badaniach nad euroscpetycyzmem. Celem projektu „(De)Constructing Europe. Euroscepticism in European Integration History” jest zbadanie historycznych korzeni, transnarodowych relacji oraz prześledzenie złożonej dynamiki zmian, jakie zachodziły w debacie na temat znaczenia i przyszłości integracji europejskiej.

W dniach 31 sierpnia – 2 września odbyły się pierwsze warsztaty zorganizowane w ramach nowego, trzyletniego, projektu finansowanego przez niemieckie Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych (BMBF). Gospodarzem warsztatów był Hamburger Institut für Sozialforschung (HIS), który realizuje projekt wspólnie z German Historical Institute London, Istituto Storico Germanico di Roma i Niemieckim Instytutem Historycznym w Warszawie (NIH). W warsztatach wzięli udział zaangażowani w przedsięwzięcie badacze (post-doc) oraz doktoranci (dr Antonio Carbone , dr Olga Gontarska, dr Beata Jurkowicz, dr William King, mgr Alexander Hobe, mgr Andrea Martinez, mgr Katharina Troll, mgr David Lawton), koordynator projektu prof. Philipp Müller (HIS) a także dyrektorzy poszczególnych instytutów (prof. Wolfgang Knöbl - HIS, prof. Christina von Hodenberg - GHI London, prof. Martin Baumeister - DHI Rom i prof. Miloš Řezník - DHI Warschau).

Warsztaty rozpoczęły się omówieniem projektów poszczególnych uczestników – zakresu tematycznego, kwestii metodologicznych i perspektywy badawczej. Naturalną kontynuacją była popołudniowa dyskusja pod ogólnym tytułem „Euroscepticism in European Integration History”. Inspiracją do rozmowy były wybrane wcześniej teksty poświęcone eurosceptycyzmowi: „Continuity and Change in the Study of Euroscepticism: Plus ça change? (2013) prof. Sofii Vasilopoulou i Narrating the Process: Questioning the Progressive Story of European Integration (2008) prof. Marka Gilberta. Dyskutowano o wyzwaniach związanych z postulatem przyjęcia „holistycznej perspektywy” (Vasilopoulou), zerwaniu z normatywnym podejściem do zagadnienia (Mark Gilbert) oraz transnarodowej kontekstualizacji zjawiska eurospectycyzmu.

Pierwszy dzień warsztatów zamknął wykład prof. Wolframa Kaisera, profesora European Studies (University of Portsmouth) i wykładowcy w College of Europe w Bruges, pt. „Historicizing Euroscepticism: Varieties of Critical Engagement with European Union”. Wykład moderowany przez prof. Philippa Müllera stanowił autorski komentarz do projektów poszczególnych uczestników, co było wstępem do dyskusji na temat możliwości rozwinięcia i doprecyzowania tematyki projektów.

W czasie warsztatów powtarzano postulat, by wyjść poza ramy dominujące w badaniach nad euroscpetycyzmem i przełamać dominację perspektywy politologicznej. Rozważany był praktyczny aspekt poszerzenia bazy źródłowej i uwzględnienie różnych grup - np. przedstawicieli elit (prof. Christina von Hodenberg) czy lokalnych społeczności (prof. Wolfram Kaiser) – tak, by w pełni zrealizować założenia projektu, lepiej zrozumieć nastroje społeczne oraz czynniki, jakie na nie wpływają. Profesor Wolfram Kaiser zwrócił uwagę na znaczenie doświadczenia interkulturowego przedstawicieli środowiska eurosceptyków, jako czynnika determinującego ich postawy. Apelował również, by nie ograniczać się do rekonstruowania i analizy dyskursu, a zbadać również jego wpływ oraz sposób wykorzystania do osiągnięcia celów politycznych. Profesor Knöbl odniósł się do koncepcji „empty signifier” (Laclau, 2001), którą warto wziąć pod uwagę w rozważaniach na temat definicji i interpretacji pojęć związanych z obszarem planowanych badań.

01
lut
Wystawa Dyskusja panelowa
Ausstellung: Bericht aus der belagerten Stadt Tschernihiw
Czytaj więcej