Kontrowersyjne polsko-niemieckie kontakty kulturalne w latach 1934-1939

W cyklu „Pojedyncze Publikacje NIH w Warszawie” ukazało się innowacyjne studium „Narzucona przyjaźń. Polsko-niemieckie kontakty kulturalne w latach 1934-1939”.

Monografia opublikowana w wydawnictwie fibre powstała na bazie pracy doktorskiej przedłożonej w 2009 na Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim. Przedmiotem analizy są polsko - niemieckie kontakty kulturalne w latach 1934-1939, uważane za kontrowersyjne zarówno przez historyków jaki i przez opinię publiczną. Zbliżenie polsko-niemieckie lat 1934-1939 było wynikiem deklaracji o nieagresji podpisanej 26 stycznia 1934. W dotychczasowych badaniach na temat tego niespodziewanego porozumienia, które wydawało się wymuszone, podkreślano przede wszystkim aspekt polityki zagranicznej. Studium Kariny Pryt, absolwentki Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu we Fryburgu Bryzgowijskim, koncentruje się natomiast na bilateralnej wymianie kulturalnej i na odbiorze „narzuconej przyjaźni” w obu społeczeństwach. W tym kontekście przeanalizowane zostały również  wyobrażenia Niemców o Polakach i Polaków o Niemcach od końca XVIII wieku aż do okresu międzywojnia. Analiza autorki skupia się na wymianie kulturalnej w zakresie teatru, filmu, muzyki, projektów wystawienniczych, oraz na działalności instytucji bilateralnych (Towarzystwo Polsko-Niemieckie w Warszawie, Towarzystwo Niemiecko-Polskie w Berlinie).

Autorka, wyróżniona w 2003 nagrodą im. Gerharda Rittera, reprezentuje tezę, że trwająca 5 lat „kampania pojednania” nie powinna być interpretowana tylko jako „zagrywka taktyczna” Hitlera, gdyż obie strony spodziewały się konkretnych korzyści propagandowo-wizerunkowych po intensyfikacji kontaktów kulturalnych: narodowi socjaliści liczyli, że dzięki tym działaniom uda się zaangażować Polskę jako „młodszego” partnera w koalicję antysowiecką. Następnym etapem miała być ideologiczna infiltracja sąsiada i stopniowe podporządkowanie go Berlinowi co otworzyłoby drogę do planowanej ekonomicznej, politycznej i kulturowej hegemonii Niemiec na Wschodzie. Polska chciała natomiast w sferze polityki zagranicznej wykorzystać swoje przysłowiowe  5 minut i poprzez ciekawą ofertę kulturalną zaprezentować się w Niemczech jako kraj, który od zawsze należał do kręgu kultury zachodnioeuropejskiej. Te działania miały wzbudzić szacunek dla Polski i jednocześnie zatrzeć utrwalony po roku 1919 stereotyp Polski jako państwa „sezonowego”.

Karina Pryt: Befohlene Freundschaft. Die deutsch-polnischen Kulturbeziehungen 1934-1939 [Einzelveröffentlichungen des Deutschen Historischen Instituts in Warschau, Band 22], Osnabrück 2010,  s. 517, EUR 35,- ISBN  978-3-938400-53-1

01
lut
Wystawa Dyskusja panelowa
Ausstellung: Bericht aus der belagerten Stadt Tschernihiw
Czytaj więcej