Piąta doroczna konferencja MSA w Warszawie

Będąc najważniejszym forum w dziedzinie badań pamięci, Memory Studies Association (MSA) zorganizowało w Warszawie piątą doroczną konferencję. Impreza o temacie przewodnim „Convergences” („Konwergencje”) odbyła się online w dniach 5–9 lipca 2021 roku. Panele przygotowano z zamiarem dokładniejszego przyjrzenia się pamięci Europy Środkowo-Wschodniej, a zarazem analizy coraz związków między globalnym i regionalnym, cyfrowym i analogowym, ludzkim i pozaludzkim wymiarem pamiętania.

Przedstawiciele czterech instytucji organizujących imprezę – Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, Uniwersytetu Warszawskiego, Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz Polish Memory Studies Group – przedstawili wraz lokalnymi partnerami program obejmujący 230 paneli, dyskusji i warsztatów Ich tematyka dotyczyła różnych splotów pamięci oraz niektórych ogólniejszych obszarów zainteresowań. W centrum uwagi znalazły się konwergencje etyczne, historyczne, polityczno-dyskursywne i biologiczno-ekologiczne.

W referacie otwierającym współprzewodniczący MSA prof. dr hab. Jeffrey Olick, dr Aline Sierp, dr Hanna Teichler i dr Jenny Wustenberg mówili o rozwoju ich organizacji w obliczu aktualnych wyzwań. Chociaż w ich opinii pole badań nad pamięcią znacznie się rozszerzyło w ciągu ostatnich dziesięciu lat, to nie ma jeszcze jasno określonych przestrzeni, w których badacze reprezentujący różne dyscypliny i profesje mogą wymieniać się ideami kształcić się w sferze teorii, metodologii i badań empirycznych. Wprawdzie na całym świecie bada się zagadnienia związane z pamięcią, ale wciąż brakuje interakcji, co często idzie w parze z brakiem wzajemnego zrozumienia. Zwróciły na to uwagę także przewodniczące Komitetu Programowego i Lokalnego dr Joanna Wawrzyniak i dr Małgorzata Pakier. Wskazały, że starają się temu przeciwdziałać, już od pewnego czasu zapraszając badaczy i praktyków, którzy są dotychczas niedostatecznie reprezentowani w istniejących sieciach naukowych.

Międzynarodowa konferencja objęła w ponadto ponad 100 sesji plenarnych obejmujących panele tematyczne, program kulturalny poświęcony historii Warszawy jako miasta-gospodarza, wiele referatów wprowadzających, a także liczne imprezy zorganizowane przez grupy robocze i regionalne. Oprócz wykładu prof. dr hab. Olivette Otele na temat pamięci o kolonialnym zniewoleniu w Wielkiej Brytanii w XXI wieku („Memory of Colonial Enslavement: Convergent Activism in 21st Century Britain”) największym zainteresowaniem cieszyły się sesje „The Implicated Subject: Rethinking Memory and Responsibility” i „To Demolish or Not to Demolish? Difficult Past Revisited” – każdy z nich zgromadził ponad 200 słuchaczy. Do najważniejszych rezultatów konferencji należą także owocne dyskusje o różnorodności językowej i płciowej w badaniach pamięci. Nagrania imprez plenarnych są dostępne na kanale MSA na YouTube, a do wszystkich inne sekcji uczestnicy konferencji mają dostęp na stronie msaconferencewarsaw.dryfta.com.

Warszawski NIH był w widoczny sposób reprezentowany na konferencji nie tylko w wymiarze organizacyjnym, lecz również merytorycznym. Dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska była współprzewodniczącą Komitetu Organizacyjnego, a dr Zofia Wóycicka członkinią Komitetu Programowego i Organizacyjnego. Obie pracowniczki NIH moderowały wiele paneli, w tym sesje otwierające i końcowe. Ponadto Instytut wniósł wkład w konferencję za sprawą następujących wydarzeń: Debaty Lelewelowskiej „To Whom Does the Museum Belong?” (organizacja dr Zofia Wóycicka, zob. strona 16) , panelu „Infrastructures of Cultural Memory” (organizacja dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska), warsztatu „Inside the Black Box of Cultural Memory” (organizacja dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska), panelu „Rescue Turn. Holocaust Meory, Politics and Debates” (organizacja dr Zofia Wóycicka). Dr Felix Ackermann zaprezentował wyniki swojego projektu o historii więziennictwa na terytorium Polski i Litwy w okresie rozbiorów w panelu „Explosive Convergences”.

Rezultatem konferencji jest 400 godzin dyskusji. Doskonale wyposażona platforma do konferencji online z funkcją czatu i przesyłania wiadomości umożliwiała zarejestrowanym uczestnikom wymianę poglądów i łączenie się w sieci z innymi referentami. Owocne kontakty były zatem możliwe także online – choć należy mieć nadzieję, że kolejna konferencja MSA (lipiec 2022, temat „Solidarność”) będzie się mogła odbyć na żywo w Seulu.