Room for Manoeuvre in State Socialism

W dniach 22–23 listopada 2018 roku odbyła się konferencja „Room for Manoeuvre in State Socialism”, kończąca trzyletni projekt prowadzony przez Klaudię Kraft i Jerzego Kochanowskiego, finansowany przez NCN i DFG w ramach grantu Beethoven. Uczestnicy projektu z Polski, Niemiec, Słowacji, Czech i USA dzięki wsparciu Niemieckiego Instytutu Historycznego, gospodarza tego wydarzenia, mieli okazję przedstawić wyniki swoich badań, które w ramach poszczególnych paneli były komentowane przez ekspertów.

Pierwszego dnia obrad wykład wprowadzający wygłosił prof. Pavel Kolář z Uniwersytetu w Konstancji, który w sposób niezwykle sugestywny, także odwołujący się do jego osobistego doświadczenia, omówił różne wymiary wolności w systemie socjalistycznym oraz w okresie transformacji. Tego samego dnia miał miejsce także pierwszy panel poświęcony przestrzeniom wolności obejmującym terytoria dosłownie i/lub metaforycznie będące na peryferiach. Referaty wygłosili kolejno: Jerzy Kochanowski o fenomenie Zakopanego w okresie gomułkowskim, Markus Krzoska o mieszkańcach wiosek znajdujących się w pobliżu kopalni węgla brunatnego w okolicach Bogatyni oraz Dušan Segeš na temat postaw preszowskich rolników wobec kolektywizacji.

Kolejnego dnia referenci szukali przestrzeni wolności przede wszystkim wśród takich aktorów społecznych jak samotne matki (Jakub Gałęziowski) oraz rodziny adopcyjne (Barbara Klich-Kluczewska). Drugi panel poświęcony był różnym formom „radzenia sobie” w rzeczywistości państwa socjalistycznego oraz w okresie przejściowym w lokalnych społecznościach rolników z Golzow (Maria Hetzer), Slušovic, (Martin Jemelka) oraz górali z Zakopanego (Juraj Buzalka). Na koniec omówiono różne sposoby komunikacji, rozumiane także jako przestrzenie wolności. Matthias Barelkowski przybliżył społeczność krótkofalowców, a Theodore Weeks esperantystów. Obu tym grupom udało się stworzyć formy współpracy i wymiany myśli, które choć do pewnego stopnia kontrolowane przez władze, nie były dlań całkowicie dostępne. Przemysław Mrówka natomiast prezentował znaczenie dolara w PRL, również jako medium komunikacyjnego.

Wśród komentatorów znaleźli się tacy naukowcy jak: Muriel Blaive, Ulf Brunnbauer, Dobrochna Kałwa, Agnieszka Kościańska, Iwona Kurz, Thomas Lindenberger, Ewelina Szpak oraz Zsuzsanna Varga. Ich wystąpienia nie były tylko głosem w dyskusji, swoimi  uwagami rzucili światło na wiele aspektów teoretycznych, metodologicznych i merytorycznych, które z pewnością zostaną wzięte pod uwagę przy wydawaniu publikacji pokonferencyjnej. Założenia wstępne i podsumowanie konferencji wygłosiła Claudia Kraft.

04
kwi
Wystawa
Obrazy wojny: wystawa fotograficzna „Raport z oblężonego miasta Czernihowa“ w Jenie
Czytaj więcej