Pod redakcją Felixa Ackermanna, pracownika naukowego Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, oraz Agnieszki Pufelskiej z Instytutu Północno-Wschodniego w Lüneburgu ukazał się zeszyt tematyczny „Preußen postkolonial” czasopisma „Geschichte und Gesellschaft”. Zamieszczone tam teksty stanowią ćwiczenie naukowe w zakresie krytycznej analizy dotychczas zwykle przeoczanego historycznego wymiaru wewnątrzeuropejskiego kolonializmu, który za przyczyną Prus kształtował asymetryczne relacje między Niemcami a Europą Środkowo-Wschodnią. W zeszycie zebrano najnowsze ustalenia badaczy na temat polskiej historii Prus, którą można odczytywać także jako pruską historię Polski. Autorzy i autorki rozważają, jak można wpisać zabór ziem polskich przez Prusy oraz rozmaite przejawy Kulturkampfu z katolikami we wschodnich prowincjach Rzeszy Niemieckiej po 1871 roku w naukowe koncepcje studiów postkolonialnych.
Począwszy od 1772 roku rozbiory Rzeczypospolitej Obojga Narodów prowadziły do aneksji ziem Korony Polskiej między innymi przez Królestwo Prus. Autorzy i autorki „Preußen postkolonial” zajmują się przede wszystkim okresem późniejszym, czyli drugą połową „długiego XIX wieku”, odpowiadając na pytanie, w jakim stopniu procesy zawłaszczania i modernizacji na polskojęzycznych terenach Prus można rozumieć jako kolonizację wewnętrzną. Na pierwszym planie znajduje się przy tym polityczny, gospodarczy i kulturowy stosunek do różnicy między poddanymi katolickimi a żydowskimi na nowym wschodzie Prus.
Podstawowym warunkiem zastosowania tej metody badawczej jest zdeesencjalizowana definicja kolonializmu, która rozumie go zawsze jako wielość jego rozmaitych przejawów kulturowych, narodowych i geograficznych, odnosząc je do siebie wzajemnie. Dzięki rozumieniu konfiguracji kolonialnych jako koncepcji dynamicznych, ponadczasowych i ponadgranicznych możliwe jest znalezienie zróżnicowanego sposobu porównania oraz ustalanie rozmaitych wzajemnych odniesień dzięki studiom empirycznym.
Niniejszy zeszyt tematyczny zwraca się w swoim założeniu przeciwko pochopnej interpretacji wielowarstwowości i wewnętrznej sprzeczności konfliktów etniczno-narodowych w ramach koncepcji konsensusu. Ujawniających się przy tym różnic, konfliktów i asymetrii nie sposób zniwelować po prostu przez stosowanie idealizujących koncepcji transregionalności i transkulturowości. Dlatego zdaniem autorów i autorek konieczna jest weryfikacja wielogłosowości narracji o „własnym i „obcym” z uwzględnieniem konkretnych regionów.
