Zamek wielkich mistrzów w Malborku – najnowocześniejsza rezydencja książęca swojej epoki

© M. Mikuleno

© M. Mikuleno

© M. Mikuleno

© M. Mikuleno

Zamek wielkich mistrzów w Malborku – najnowocześniejsza rezydencja książęca swojej epoki
Dzieje zamku wielkich mistrzów w Malborku, który w latach 1331–1457 służył jako rezydencja zwierzchnika zakonu krzyżackiego, były tematem wykładu poniedziałkowego 23 września 2019 r.

W ramach jesiennego cyklu, zaplanowanego przez filię warszawskiego NIH w Wilnie we współpracy z Uniwersytetem Wileńskim i Litewskim Instytutem Historycznym, prof. dr Christofer Herrmann przedstawił historię budowy zamku – jednej z najznakomitszych i najnowocześniejszych budowli swojej epoki w Europie. W bogato ilustrowanym wykładzie nakreślił historyczny kontekst owej budowy i przeglądowo ukazał dzieje siedziby wielkich mistrzów z perspektywy historii kultury. Podkreślił, że różniła się ona zasadniczo od innych budowli w państwie zakonnym. Według jego badań można ją traktować zgoła jako obce ciało w architektonicznym krajobrazie Prus.

Niemiecki profesor historii architektury zaprezentował ponadto nowoczesne elementy tego wytwornego obiektu, na podstawie których można jego zdaniem stwierdzić wyraźną tendencję do podnoszenia komfortu mieszkalnego. Jako przykład podał system ogrzewania ciepłym powietrzem, który obejmował wszystkie pomieszczenia reprezentacyjne i pokoje wielkiego mistrza. Poza tym według uczonego w głównym korytarzu każdej kondygnacji znajdował się szyb studni dostarczającej wodę oraz wygodnie dostępne toalety.

Prof. Herrmann opisał następnie trzy główne funkcje zamku. Wskazał, że obiekt ten nie służył tylko do mieszkania, lecz był również wykorzystywany do celów reprezentacyjnych. Ponadto umieszczono tam kancelarię księcia. Funkcje te były zdaniem historyka ściśle rozdzielone na różne kondygnacje pałacu. Na górze znajdowały się sale reprezentacyjne i mieszkanie wielkiego mistrza, a na dolnych kondygnacjach kancelaria. Ten podział był zgodny ze średniowiecznym porządkiem i hierarchią w ówczesnej architekturze rezydencyjnej. Jednocześnie – jak podkreślił wykładowca – wielki mistrz za sprawą architektonicznego charakteru swojego zamku dystansował się od pełnej blasku europejskiej kultury dworskiej.
Inna ważna część wykładu była poświęcona europejskiej perspektywie porównawczej. Uczony zwrócił uwagę, że nie udało się znaleźć żadnych bezpośrednich pierwowzorów zamku wielkich mistrzów. Jedynie w przypadku pałacu papieskiego w Awinionie i pałacu dożów w Wenecji wymogi architektoniczne były jego zdaniem porównywalne.

Na zakończenie wykładowca argumentował, że historia architektury nie jest suchą nauką, lecz może nam otworzyć drzwi do zrozumienia dawnych epok i ludzi. Inspirująca dyskusja z publicznością również skupiła się głównie na dziejach budowy zamku. Szczególnie ciekawe były zaś litewskie wątki w dziejach zamku oraz pytanie, czy architektura siedziby wielkich mistrzów da się porównać z ówczesnymi litewskimi rezydencjami książęcymi.

01
lut
Wystawa Dyskusja panelowa
Ausstellung: Bericht aus der belagerten Stadt Tschernihiw
Czytaj więcej