dr Jaromír Mrňka

Nota biograficzna

urodzony w 1988 roku czeski historyk i badacz społeczny. Ukończył studia w Pradze, Berlinie i Monachium, a w 2017 r. obronił doktorat na Uniwersytecie Karola w Pradze. Jego rozprawa doktorska „Politics and Social Practice of Collective Violence in the Czech Lands 1944-1946” została opublikowana w 2019 r. pod tytułem „The Limits of Humanity” („Limity lidskosti”). Jego zainteresowania badawcze obejmują współczesną europejską historię gospodarczą i społeczną, teorię społeczną i metodologię badań. Koncentruje się przede wszystkim na zmieniających się wartościach, konsensusie społecznym i legitymizacji porządku społecznego w kontekście podstawowych kamieni milowych czeskiego społeczeństwa w XX wieku. Analizował formy zbiorowej przemocy na ziemiach czeskich w latach 1944-1946, koncentrując się na mechanizmach społecznych stojących za ich eskalacją w masowe okrucieństwa. Pracował również nad projektem badawczym dotyczącym denuncjacji jako praktyki społecznej w Czechach podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu, a jednocześnie badał formy przemocy seksualnej związanej z konfliktem w Czechach pod koniec II wojny światowej.

Zainteresowania badawcze

Historia gospodarcza i społeczna epoki nowożytnej

Teoria i metodologia nauk historycznych

Codzienna historia współczesnych dyktatur

Historia Czech z naciskiem na drugą połowę XX wieku

Historia queer i gender

Aktualny projekt badawczy:

“Socjalistyczne światy życia i podziemia: Organizacja władzy w przestrzeni miejskiej w późnosocjalistycznych miastach Pradze, Warszawie i Berlinie Wschodnim”

Projekt: Sozialistische Lebenswelten und Unterwelten: Zur Machtorganisation des Stadtraums in den spätsozialistischen Großstädten Prag, Warschau und Ost-Berlin

Publikacje

Monografie:

MRŇKA, Jaromír: Limity lidskosti, politika a sociální praxe kolektivního násilí v českých zemích 1944–1946 („Grenzen der Menschlichkeit, Politik und soziale Praxis kollektiver Gewalt in den böhmischen Ländern 1944–1946“). Praha 2019, 343 S.

MRŇKA, Jaromír: Svéhlavá periferie, Každodennost diktatury KSČ na příkladu Šumperska a Zábřežska 1945–1960 („Eigensinnige Peripherie, Alltag der Kommunistischen Parteidiktatur am Beispiel von Bezirken Šumperk und Zábřeh 1945–1960)“. Praha 2015, 218 S.

Redakcje:

KONRÁD, Ota – BARTH, Boris – MRŇKA, Jaromír (eds.): Collective Identities and Post-War Violence in Europe 1944–48. Reshaping the Nation. Palgrave Macmillan, Cham 2021, 345 S.

MRŇKA, Jaromír (ed.): Beyond the Revolution in Russia: Narratives – Concepts – Spaces. 100 years since the event. Praha 2021, 314 S.

Rozdziały w książkach:

MRŇKA, Jaromír: Polní továrny a venkovská města, zemědělství a venkov mezi kolektivizací, plánováním a průmyslovou velkovýrobou v padesátých až osmdesátých letech 20. století (Feldfabriken und Landstädte, Landwirtschaft und Land zwischen Kollektivierung, Planung und industrieller Massenproduktion in den 1950er bis 1980er Jahren), w: SOMMER, Vítězslav a kolektiv: Řídit socialismus jako firmu, technokratické vládnutí v Československu 1956-1989 (Sozialismus als Unternehmen betreiben, technokratische Regierungsführung in der Tschechoslowakei 1956-1989). Ústav pro soudobé dějiny AV ČR, NLN, Praha 2019, S. 115–137.

MRŇKA, Jaromír: Mládež nová, mládež Gottwaldova? Období poloviny šedesátých let a obrodný proces v Československu jako generační zlom (Die neue Jugend, Gottwalds Jugend? Die Zeit der Mitte der sechziger Jahre und der Wiederaufbauprozess in der Tschechoslowakei als Generationenwende), w: Předjaří, Československo 1963–1967, eds. PETRÁŠ, J. – SVOBODA, L., Praha 2016, S. 154–164.

MRŇKA, Jaromír: "Odhalením chyb ukazujeme svoji sílu." Proměny myšlenkového světa lokálních stranických elit v průběhu roku 1956 na příkladu Šumperska a Zábřežska („Wir zeigen unsere Stärke, indem wir Fehler aufdecken.“ Veränderungen in der Gedankenwelt der lokalen Parteieliten im Jahr 1956 am Beispiel von Šumperk und Zábřeh Bezirken), w: Československo 1954-1962, eds. PETRÁŠ, J. – SVOBODA, L., Praha 2015, S. 465–474.

Artykuły:

MRŇKA, Jaromír: Silent shadows in the rebirth of Czech nation, w: Nations & Nationalism, 2024. Open Access: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/nana.13053.

MRŇKA, Jaromír: Border of Conflict. The Czech Lands and Collective Violence in the Crisis Year of 1938 and the Initial Period of Nazi Rule, in Dějiny – Teorie – Kritika (History – Theory – Criticism) Journal, No. 1, 2023, S. 33–67, DOI: 10.14712/24645370.3057.

MRŇKA, Jaromír: The Moment between Occupation and Freedom. Forms of Collective Violence at the End of World War II in the Czech Lands, w Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung / Journal of East Central European Studies, roč. 2020, sv. 69, č. 4, p. 471–494.

MRŇKA, Jaromír – BALOUN, Pavel: „Tábory pro darebáky, povaleče a cikány“. Příspěvek k výzkumu politiky a praxe kriminalizace „práce se štítícího“ obyvatelstva za druhé republiky a protektorátu (1938–1942), ‘Camps for Scoundrels, Layabouts, and Gypsies.’ Contribution to Research into the Policy and Practice of Criminalisation of ‘Work-Shy’ Population During the Second Czechoslovak Republic and the Protectorate (1938–1942), („Lager für Schurken, Penner und Zigeuner“. Ein Beitrag zur Erforschung der Politik und Praxis der Kriminalisierung der „Schutzarbeit“ der Bevölkerung in der Zweiten Republik und im Protektorat (1938–1942), in: Dějiny – teorie – kritika, č. 2/2020, S. 191–221.

MRŇKA, Jaromír: „V naší zemi bude konec války psán krví.“ Kolektivní násilí roku 1945 v českých zemích jako politika, kultura a sociální praxe. | “In our land the end of the war is going to be written by blood.” Collective Violence of the Year 1945 in the Czech Lands as Politics, Culture and Social Practice, in: Drama v přelomu. Rok 1945 v individuálních i kolektivních osudech | Dramas of Rupture: 1945 in Personal and Collective Fates; Střed | Centre, roč. 2016, č. 2016/2, S. 66–91.

MRŇKA, Jaromír: Svéhlaví aktéři a (bez)mocná diktatura. Dějiny každodennosti a výzkum mentalit zemědělského obyvatelstva na příkladu kolektivizace v pohraničí českých zemí (Eigensinnige Akteure und eine (machtlose) Diktatur. Alltagsgeschichte und Forschung zur Mentalität der landwirtschaftlichen Bevölkerung am Beispiel der Kollektivierung in den Grenzgebieten der böhmischen Länder), w: Východočeské listy historické, č. 32, 1/2015, S. 229–236.

Stanowiska naukowe, członkostwa, wyróżnienia

• Prezes zarządu Stowarzyszenia Pamięci Queer (SPQP), od 2023 r.
• Kierownik grupy roboczej ds. dyktatur codziennych, w latach 2020–2023
• Członek zewnętrzny Cold War Research Group, od 2018 r.
• Nominacja do nagrody im. Jerzego Giedroycia, 2017 r.
• Stypendysta DAAD, Uniwersytet Ludwika Maksymiliana w Monachium, 2015–2016
• Stypendysta Collegium Carolinum, 2014
• Stypendysta DAAD, Wolny Uniwersytet w Berlinie, 2013
• Członek-założyciel i pierwszy przewodniczący Stowarzyszenia Studentów Historii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola (FFabula), założonego w 2010 r.