dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska

Nota biograficzna

ur. w 1980 r. w Łodzi; 1999-2005: studia kulturoznawstwa oraz socjologii na uniwersytetach w Łodzi, Giessen i Moguncji; 2008: obrona doktoratu na Uniwersytecie Łódzkim (temat: „Pamięć miasta. Filmowe i literackie reprezentacje przestrzeni miejskich na tle teorii pamięci zbiorowej”); od 2008: adiunkt w Instytucie Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego; 2010-2015: ekspertka w Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie i koordynacja projektu „Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci”; od 2015: pracowniczka naukowa w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie; 2016: habilitacja na Uniwersytecie Warszawskim (temat: „Ikony normalizacji. Kultury wizualne Niemiec 1945-1949”); 2018-2020: profesura gościnna oraz stypendium im. Aleksandra von Humboldta na Uniwersytecie im. Jana Gutenberga w Moguncji. 

Zainteresowania badawcze

Historia filmu i mediów po 1945 roku, kultury wizualne, teorie pamięci zbiorowej i kulturowej, badania recepcji.

Publikacje

Monografie

Mikrogeschichten der Erinnerungskultur: "Am grünen Strand der Spree" und die Remedialisierung des Holocaust by bullets, De Gruyter, Berlin und Boston 2022 (= Medien und Kulturelle Erinnerungm Bd. 8), open access: https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110745528/html

Bilder der Normalisierung. Gesundheit, Ernährung und Haushalt in der visuellen Kultur Deutschlands, 1945-1948, Transcript Verlag: Bielefeld 2017 (wspólnie z Anną Labentz).

Ikony normalizacji. Kultury wizualne Niemiec 1945-1949, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa 2015 [wyd. 2 popr. 2017].

Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego: Warszawa 2011 (= Communicare).

Berlin: filmowy obraz miasta, Rabid: Kraków 2007.

Redakcje

Frank Bösch, Media a przemiany historyczne. Od druku do internetu, tłum. Izabela Drozdowska-Broering, redakcja Magdalena Saryusz-Wolska, Wydawnictwo Naukowe Scholar: Warszawa 2021 (= Klio w Niemczech 26)

Historia wizualna. Obrazy w dyskusjach niemieckich historyków, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Wydawnictwo Naukowe Scholar: Warszawa 2020 (= Klio w Niemczech 25).

Astrid Erll, Kultura pamięci. Wprowadzenie, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Warszawa 2018 (= Communicare).

Historia w kulturze ponowoczesnej. Koncepcje – metody – perspektywy badawcze, red. Miloš Řezník, Magdalena Saryusz-Wolska, Sabine Stach, Katrin Stoll, Universitas: Kraków 2017.

Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba, współpr. Joanna Kalicka, Wydawnictwo Naukowe Scholar: Warszawa 2014.

Badanie widowni filmowej. Antologia przekładów, red. Konrad Klejsa, Magdalena Saryusz-Wolska, Scholar: Warszawa 2014.

Aleida Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Warszawa 2013 (= Communicare).

Przestrzenie intermedialności. Adaptacje literatury niemieckojęzycznej, red. Kalina Kupczyńska, Magdalena Saryusz-Wolska, Atut: Wrocław 2012 (= Niemcy – Kultura – Media).

Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Universitas: Kraków 2009 (= Horyzonty Nowoczesności, t. 80).

Kino najnowsze: dialog ze współczesnością, red. Ewa Ciszewska, Magdalena Saryusz-Wolska, Rabid: Kraków 2007.

Artykuły w czasopismach (wybór)

The Agency of Nationalistic Images: Visual Histories in Poland. “Visual History“2022 (VII), 120-131.

"Wo bleibt die Filmzensur?" Briefbeschwerden des westberliner Kinopublikums in den 1950er Jahren. "Montage AV" 2021 (30) 2, 15–32.

The framework of reception. Public responses to historical fiction films, w: Res Historica (2020) vol. 50, https://doi.org/10.17951/rh.2020.50.551-571.

Traveling Memories of the Holocaust in the Occupied Soviet Union: Hans Scholz’s “Through the Night” and its Remediations, „German Studies Review” (2020), vol. 43 (3), https://doi.org/10.1353/gsr.2020.0079.

Abusing public visual history. The current right-wing press in Poland, „The Public Historian” (2020), vol. 42 (3) https://doi.org/10.1525/tph.2020.42.3.61

Przeszłość i przyszłość badań pamięci. Czy potrzebujemy nowej dyscypliny?, „Politeja” (2020), t. 65 (2) https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.01

 „Produkt niedostępny w ilościach sprzed wojny, ale za to tej samej jakości.” Uwagi o reklamach jako źródłach historycznych, „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” (2020), t. 25, https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2019/25-historia-obecna/produkt-niedostepny-w-ilosciach-sprzed-wojny

Verordnete Geschichte. Nationalistische Narrative in Polen, „Osteuropa“ (2018) 2-5 (wspólnie z Katrin Stoll i Sabine Stach) www.zeitgeschichte-online.de/thema/verordnete-geschichte .

Publiczne konstruowanie historii. Przeszłość w prawicowej ikonografii, „Teksty Drugie” (2016) 6, https://journals.openedition.org/td/1709

Powojenna widownia filmowa w Berlinie. Przyczynek do nowej historii kina, „Prace Kulturoznawcze” (2016) t. 20, https://wuwr.pl/pkult/article/view/5560

Transformacija nacional’noї pam’jati u pol’s’komu kino. Er. z angl. O. Sarabin, „Naukovi zapysky UKU” 2015, č. 7: Żurnalistyka. Mediakomunikaciї, vyp. 1.

Watching films in the ruins: Cinema-going in early post-war Berlin, „Participations. Journal of Audience and Reception Studies”, May 2015, vol. 12, issue , https://www.participations.org/Volume%2012/Issue%201/42.pdf

Verpasste Debatte. „Unsere Mütter, unsere Väter” in Deutschland und in Polen, „Osteuropa“ (2014) 11/12 (wspólnie z Carolin Piorun).

The transformation of national memory in Polish post-war cinema, „Studia Universitatis Cibiniensis. Series Historica”, Supplement, vol. XI/2014.

Kino w ruinach. Promocja filmów w Berlinie 1945-1949, „Kultura Popularna” 2013 nr 3, http://bazhum.muzhp.pl/czasopismo/450/?idno=21952

Kryzys i odbudowa patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945-1949, „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” 2013 nr 1, https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2013/4-ruinacja/kryzys-i-powrot-patriarchalnego-spojrzenia-w-ikonografii-niemieckich

New German Cinema’s forgotten film: „Katz und Maus” by Hansjürgen Pohland, „German Life and Letters” 2013 vol. 66, issue 1, https://doi.org/10.1111/glal.12006

Uhistorycznienie nauk o kulturze – niemieckie modele kulturoznawstwa, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012 nr 3.

Der erste Holocaust-Spielfilm. Wanda Jakubowskas „Die letzte Etappe”, „Osteuropa” 2012 nr 10.

Kazimierz Kutz’ Variationen zu Niederschlesien. Vier Ebenen von Film und Geschichte in „Niemand ruft” (1960), „Historie. Jahrbuch des Zentrums für Historische Forschung”, nr 5 (2011/2012).

„Zwischen Suppe und Mund kann sich vieles ereignen”. Kulinarische Sitten im polnischen Film, w: Essen, red. Schamma Schahadat, Dorothee Kimmich (= „Zeitschrift für Kulturwissenschaften” 2012 nr 1).

Zur Rezeption von Andrzej Wajdas „Das Massaker von Katyn”, „Historie. Jahrbuch des Zentrums für Historische Forschung”, nr 3 (2009/2010).

Artykuły w tomach zbiorowych (wybór)

„Zwischen den Schichten lesen. »Am grünen Strand der Spree« und die Authentisierung der Holocaustdarstellung“. W: Echt inszeniert. Historische Authentizität und Medien in der Moderne, ed. Christoph Classen/Achim Saupe/Hans-Ulrich Wagner, Zdooks: Potsdam 2021, open access: https://zdbooks.de/echt-inszeniert-2021/magdalena-saryusz-wolska-zwischen-den-schichten-lesen.

Holocaustdarstellungen im polnischen Film. Drei Beispielstudien, w: Helmut Peitsch, Christoph Kapp et al. (red.): Nachkriegsliteratur als öffentliche Erinnerung. Deutsche Vergangenheit im Europäischen Kontext. De Gruyter, Berlin/New York 2018.

Kurt Maetzig: początki kina w NRD, w: Kamila żyto, Patrycja Włodek (red.): Autorzy kina europejskiego, t. VII, Łódź 2018.

Bilder, die bleiben, Helden, die gehen. Wanda Jakubowskas „Die letzte Etappe“, w: Susi K. Frank (red.): Bildformeln. Visuelle Erinnerungskulturen in Osteuropa.  Bielefeld. Transcript 2018.

Coming to terms with the Nazi past in German visual culture, 1945-8, w: Katarzyna Kącka, Ralph Schattkowsky (red.): History and Politics. Remembrance as Legitimation.. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing 2018.

Wina, wstyd, wyparcie. Pierwsze obrazy rozliczenia z nazizmem, w: Afektywne historie i polityki pamięci, red. Elżbieta Wichrowska, Anna Szczepan-Wojnarska, Roma Sendyka, Ryszard Nycz, IBL: Warszawa 2015.

Die doppelte Geschichte einer Stadt, w: Deutsch-polnische Erinnerungsorte. Band 1: Gemeinsam / Geteilt, Hans Henning Hahn, Robert Traba (red.), Schöningh Verlag: Paderborn 2015 (wspólnie z Juliane Haubold-Stolle).

[tłum.] Podwójna historia jednego miasta, w: Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 1: Wspólne/osobne, red. Robert Traba, Hans Henning Hahn, współpr. Kornelia Kończal, Maciej Górny, Wyd. Naukowe Scholar: Warszawa 2015.

Polskie i niemieckie badania pamięci – szkic porównawczy, w: Historie wzajemnych oddziaływań, red. Robert Traba, współpr. Bartosz Dziewanowski-Stefańczyk, Oficyna Naukowa: Warszawa 2014.

Starke Frauen und schwache Männer oder die Paradoxien der Rollenverteilung, w: Der polnische Film. Von seinen Anfängen bis zur Gegenwart, red. Konrad Klejsa, Schamma Schahadat, Margarethe Wach, Schüren Verlag: Marburg 2012.

Wolfgang Staudte. Sumienie ponad podziałami, w: Autorzy kina europejskiego VI, red. Alicja Helman, Andrzej Pitrus, Rabid / Fundacja „Kino”: Warszawa 2012.

An- und abwesend. Weiblichkeitsmodelle in der deutschen und polnischen Kultur, w: Deutsch-polnische Erinnerungsorte. Tom 3: Parallelen, red. Hans Henning Hahn, Robert Traba, współpr. Kornelia Kończal, Maciej Górny, Schöningh Verlag: Paderborn 2012 (wspólnie z Joanną Jabłkowską).

[tłum.Obecne i nieobecne. Modele kobiecości w kulturze polskiej i niemieckiej, w: Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 3: Paralele, red. Robert Traba, Hans Henning Hahn, współpr. Kornelia Kończal, Maciej Górny, Scholar: Warszawa 2012]

Die motorisierte Sehnsucht: Freiheit, Konsum und „die guten alten Zeiten”, w: Deutsch-polnische Erinnerungsorte. Tom 3: Parallelen, red. Hans Henning Hahn, Robert Traba, współpr. Kornelia Kończal, Maciej Górny, Schöningh Verlag: Paderborn 2012 (wspólnie z Magdaleną Pyzio).

[tłum. Zmotoryzowana tęsknota: wolność, konsumpcja i „stare dobre czasy”, in: Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Tom 3: Paralele, red. Robert Traba, Hans Henning Hahn, współpr. Kornelia Kończal, Maciej Górny, Scholar: Warszawa 2012].

Asymmetrien des kulturellen Gedächtnisses. Das filmische und literarische Bild von Danzig/Gdańsk und Breslau/Wrocław, w:  Deutschland und Polen – Filmische Grenzen und Nachbarschaften, red. Konrad Klejsa, Schamma Schahadat, Schüren: Marburg 2011.

Pamięć kulturowa Gdańska i Wrocławia. Doświadczenia i ślady, w: Pamięć, przestrzeń, tożsamość, red. Sławomir Kapralski, Wydawnictwo Scholar: Warszawa 2010.

Zachodnioniemiecka recepcja serialu „Holocaust”, w: Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, red. Tomasz Majewski, Anna Zeidler-Janiszewska, Officyna: Łódź 2009.

Paratexte der Erinnerung, w: Film als Baustelle. Das Kino und seine Paratexte, red. Andrzej Gwóźdź, Schüren Verlag: Marburg 2009.

Publikacje online (wybór)

Entsetzliche, kaum auszuhaltende Bilder… Der Holocaust in der Fernsehserie „Am grünen Strand der Spree“ im März 1960, https://zeitgeschichte-online.de/node/58145

Mikroben in Ruinen. Infektionskrankheiten und Epidemien in der Nachkriegszeit, https://zeitgeschichte-online.de/node/58143

Der erste Auschwitz-Spielfilm. „Die letzte Etappe“ der polnischen Regisseurin Wanda Jakubowska (1948), https://zeitgeschichte-online.de/film/der-erste-auschwitz-spielfilm

O co spierali się czytelnicy Grossa? Recenzja książki „Niechciana debata” Magdaleny Nowickiej-Franczak, http://kulturaliberalna.pl/2017/05/22/magdalena-saryusz-wolska-recenzja-jedwabne-gross-magdalena-nowicka-franczak/

Verordnete Geschichte? Zur Dominanz nationalistischer Narrative in Polen, https://zeitgeschichte-online.de/thema/verordnete-geschichte-zur-dominanz-nationalistischer-narrative-polen  (wspólnie z Katrin Stoll i Sabine Stach)

Kampfbilder. Der visuelle Diskurs der rechtskonservativen Presse in Polen, https://zeitgeschichte-online.de/thema/kampfbilder

Geschichtspolitik in Polen. Die Debatten um den preisgekrönten Film „Ida“ von Paweł Pawlikowski, https://zeitgeschichte-online.de/film/geschichtspolitik-polen

Historie, od których bolą nogi i głowa. Z Magdaleną Saryusz-Wolską rozmawiają Wanda Kaczor i Agnieszka Myszkowska, https://magazynkontakt.pl/saryusz-wolska-historie-od-ktorych-bola-nogi-i-glowa/

Na czyichś Kresach. Pamięć, nostalgia i resentyment w Europie Środkowo–Wschodniej. Rozmawiają: Claudia Snochowska-Gonzalez, Magdalena Saryusz-Wolska, Andrzej Leder, Jan Sowa, http://widok.hmfactory.com/index.php/one/article/view/298/572

Co pamięta miejsce, http://tozsamosciodzyskane.e.org.pl/co-pamieta-miejsce

Realna debata o fikcyjnym zdarzeniu. O „Naszych matkach, naszych ojcach” Philippa Kadelbacha, https://kulturaliberalna.pl/2013/07/16/saryusz-wolska-realna-debata-o-fikcyjnym-zdarzeniu-o-naszych-matkach-naszych-ojcach-philippa-kadelbacha/

Stanowiska naukowe, członkostwa, wyróżnienia

Członkini Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego

Członkini Komitetu Nauk o Kulturze PAN (2020-2023)

Członkini Zespołów Ekspertów NCN

Członkini Rady Naukowej Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą

Członkini Memory Studies Association 

Członkini European Network for Cinema and Media Studies

Stypendium Fundacji ZEIT w programie „Gerd Bucerius Doktoranden-Stipendien Deutschland und ihre östlichen Nachbarn“ (2006-2008)

Stypendium Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (START) 2008-2010

Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców 2015-2017

Nagroda im. Jabłonowskiego za działalność na polsko-niemieckiej kultury i współpracy naukowej 2019

Recenzje m.in. dla: „East European Politics and Societies”, „The Polish Review”, „Przegląd Socjologiczny”, „Przegląd Kulturoznawczy”, „Kultura Współczesna”