Paneliści:
prof. dr hab. Kilian Heck, professor historii sztuki, Uniwersytet w Greifswaldzie
dr hab. Tomasz Torbus, historyk sztuki, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego
dr Samuel Wittwer, kierownik działu Zamki i Zbiory, Fundacja Pruskie Pałacy i Ogrody Berlin-Brandenburgia, Poczdam
Prowadzenie: dr Sabine Jagodzinski, NIH w Warszawie
Obecny stosunek do zamków, pałaców i dworów bywa heterogeniczny, tak jak rozmaite są sposoby prezentacji ich pochodzącego z XVII i XVIII wieku wyposażenia, które w różnym stopniu zostało zachowane. Rodzaje kontekstualizacji bądź upowszechniania wiedzy o dziedzictwie kulturowym komplikują się dodatkowo w przypadku regionów szczególnie dotkniętych przesunięciami granic, np. Śląska czy Prus. Temat ten staje się przedmiotem nierzadko kontrowersyjnych dyskusji zarówno wśród historyków sztuki i konserwatorów zabytków, jak i ogólnie w polskim i niemieckim społeczeństwie. Podstawowym problemem jest tu utrata pierwotnego kontekstu – nie tylko zdegradowanej przestrzeni, ale i przeniesionych w inne miejsce dzieł sztuki. Podczas debaty eksperci ze środowisk akademickich, instytutów pozauniwersyteckich oraz przedstawiciele historii sztuki „stosowanej” (instytucji związanych np. z muzealnictwem) omówią m.in. następujące zagadnienia:
Jakie są możliwości przechowywania i prezentacji zdekompletowanych zbiorów? Czy należy przywracać ich pierwotne konteksty w całości czy tylko fragmentarycznie? Co, oprócz stopnia zachowania czy okoliczności utraty zabytku, przemawia za powściągliwą konserwacją, a co za częściową względnie pełną rekonstrukcją uszkodzonej powłoki architektonicznej? W poszukiwaniach koncepcji użytkowania kompleksów pałacowych oraz elementów ich wyposażenia należy też rozważyć: w jaki sposób można upowszechniać zachowane, zrekonstruowane lub całkowicie nowe umiejscowienia i związki obiektów? Pytanie to odnosi się zarówno do prezentacji muzealnej jak i do wpływu na otoczenie rezydencji szlacheckich, który wynika ze zmiany ich przeznaczenia.
Prof. dr Kilian Heck jest profesorem historii sztuki w Instytucie im. Caspara Davida Friedricha na Uniwersytecie w Greifswaldzie i pierwszym przewodniczącym Związku Niemieckich Historyków Sztuki. Do jego priorytetów badawczych należy historia sztuki w XV–XVIII wieku przede wszystkim w regionie Morza Bałtyckiego i Europie Środkowo-Wschodniej, architektura pałacowa, a także ogrody krajobrazowe i sztuka w kontekście. Jest redaktorem (wraz z Sabine Bock i Janą Olschewski) tomu Schlösser und Herrenhäuser der Ostseeregion. Bausteine einer europäischen Kulturlandschaft (Schwerin 2017).
Dr hab. Tomasz Torbus jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego i pracownikiem naukowym Instytutu im. Leibniza Historii i Kultury Europy Wschodniej w Lipsku. Badał zamki w Prusach Krzyżackich, kulturę dworską Jagiellonów oraz ideologizację sztuki w XIX i XX w. Jego obecny projekt badawczy dotyczy tzw. „polskiej szkoły” konserwacji zabytków i projektów rekonstrukcyjnych w Polsce od XIX w. Najnowsza monografia: Das Königsschloss in Krakau und die Residenzarchitektur unter den Jagiellonen in Polen und Litauen (1499–1548). Baugeschichte, Funktion, Rezeption (Ostfildern 2014).
Dr Samuel Wittwer – badacz i restaurator sztuki – jest dyrektorem Wydziału Pałaców i Kolekcji w Fundacji Pruskie Pałace i Ogrody Berlin–Brandenburgia, a także specjalistą w dziedzinie porcelany i kolekcji ceramicznych. Ważne obszary jego pracy to również wnętrza dworskie z XVII–XIX w. oraz historyczne koncepcje kolekcji i aranżacji pruskich pałaców w Poczdamie, Berlinie i Brandenburgii. Ostatnio ukazała się jego artykuł „Traumfabrik mit Bildungsauftrag. Schlösser der Republik zwischen Umnutzung, Rekonstruktion und methodischer Ausstattung”, w: Arsprototo. Das Magazin der Kulturstiftung der Länder, 1/2016, str. 20–26.
Dr Sabine Jagodzinski jest historyczką sztuki i pracownicą naukową Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Do jej priorytetów badawczych należą szlacheckie i dworskie kultury reprezentacji w epoce wczesnonowożytnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Jej bieżący projekt badawczy przygląda się pod tym kątem Prusom Królewskim oraz Księstwu/Królestwu Pruskiemu. Wcześniej napisała monografię Die Türkenkriege im Spiegel der polnisch-litauischen Adelskultur. Kommemoration und Repräsentation bei den Żółkiewski, Sobieski und Radziwiłł (Ostfildern 2013).
