Serdecznie zapraszamy na wykład publiczny do Muzeum Warszawy (Rynek Starego Miasta 28, Warszawa). We wtorek 3 czerwca wykład wygłosi historyk architektury dr Florian Urban z Glasgow School of Art.
Postmodernizm, najważniejszy nurt w architekturze końca XX wieku, był czymś więcej niż stereotypem cukierkowo kolorowych fasad i ironicznej zabawy kolumnami i frontonami. Ten wykład przedstawi postmodernizm jako ruch społeczno-kulturowy, który leżał u podstaw wielu ówczesnych debat, w tym tych dotyczących gęstej, funkcjonalnie mieszanej urbanistyki, widocznej historyczności czy tożsamości narodowej.
W PRL-u architektura postmodernistyczna pojawiła się w okresie upadku reżimu komunistycznego i fal protestów politycznych. W latach 1970ych i 80ych zaangażowani architekci przeciwstawiali się represyjnej polityce i buntowali się przeciw chronicznym niedoborom materiałów budowlanych, projektując domy i kościoły, które adaptowały eklektyczne formy historyczne i geometryczne bryły, opierały się na tradycyjnych typologiach i często eksponowały rzucającą się w oczy ornamentykę.
Wykład omawia te przykłady polskiego postmodernizmu w kontekście międzynarodowym oraz ukazuje wyraźne różnice w stosunku do postmodernizmu w Europie Zachodniej czy Ameryce Północnej. W Polsce ta nowa architektura oznaczała początek transformacji społeczno-politycznej i stanowiła odpowiedź na pragnienia ciągłości historycznej i też na świadomość zerwania i straty. Architekci czerpali zarówno z wpływów międzynarodowych, jak i z rodzimych tradycji, w tym z idei polskiej szkoły konserwacji zabytków i obecnych od dawna narracji narodowo-patriotycznych. W ten sposób przyczynili się do stworzenia nowego klimatu intelektualnego razem z nowym środowiskiem zbudowanym, który wywiera wpływ do dziś.
Florian Urban jest profesorem historii architektury w Glasgow School of Art. Urodził się i wychowywał w Monachium, uzyskał tytuł magistra urbanistyki na University of California, Los Angeles (UCLA) oraz doktorat z historii i teorii architektury w Massachusetts Institute of Technology (MIT). W 2018 roku był badaczem wizytującym na Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie. Jest autorem m.in. książek Neo-historical East Berlin - Architecture and Urban Design in the German Democratic Republic 1970-1990 (Ashgate, 2009), Tower and Slab - Histories of Global Mass Housing (Routledge, 2012), The New Tenement - Architecture in the Inner City since 1970 (Routledge 2018) oraz Postmodern Architecture in Socialist Poland - Transformation, Symbolic Form and National Identity (Routledge, 2021). Jego nadchodząca książka Form Follows Fuel - 14 Buildings from Antiquity to the Oil Age (Routledge 2025, współautorstwo z Barnabasem Calderem) analizuje zagadnienie energii ucieleśnionej i operacyjnej w budowlach historycznych.