Elitom Prus przypisuje się od dawien dawna specyficzną świadomość regionalną. Jak ta szczególna więź pruskiej szlachty z regionem odzwierciedla się w reprezentacyjnych wytworach jej sztuki i architektury z XVII i XVIII wieku? W jakim stopniu szlachta ukształtowała za ich sprawą oblicze Prus jako regionu? Jaką rolę odgrywały inne płaszczyzny identyfikacji, jak np. stan, ród szlachecki, władca czy wyznanie? Sabine Jagodzinski zajmuje się tymi zagadnieniami w swojej analizie, poświęconej szlachcie zarówno w Prusach Królewskich, jak i w sąsiednich Prusach Książęcych, które od 1701 roku stały się królestwem.
W tym celu autorka przygląda się działalności budowlanej i fundacyjnej przykładowych głównych rodów. W części pierwszej skupia się na projektowaniu i rozkładzie regionalnym budowli mieszkalnych, takich jak dwory i pałace. Część druga dotyczy fundacji sakralnych: architektury oraz najrozmaitszych dzieł sztuki, takich jak obrazy, prace złotnicze czy chorągwie nagrobne. Wiele poszczególnych dzieł zbadano przy tej okazji po raz pierwszy dokładniej i umieszczono w regionalnych kontekstach z uwzględnieniem odnośnych aktorów społecznych.
Swoją analizą materialnej kultury szlachty w Prusach Królewskich Sabine Jagodzinski wypełnia istniejącą od wielu lat lukę w badaniach nad wczesnonowożytną kulturą szlachecką. Łącząc w płodny sposób instrumentaria historii sztuki z koncepcjami przestrzeni i regionalności, ukazuje zróżnicowane procesy kształtowania regionów przez szlachtę na przestrzeni niespełna dwóch stuleci.
Jagodzinski, Sabine: Prussiae suae bis pater. Adlige Repräsentationskulturen in beiden Teilen Preußens (17./18. Jh.) ( = DHI Warschau Quellen und Studien 41), Wiesbaden: Harrassowitz 2024, 366 stron, 978-3-447-12074-6.
Książkę można już z wyprzedzeniem zamawiać w wydawnictwie Harrassowitz-Verlag .
