Wraz z monachijskim Centralnym Instytutem Historii Sztuki (ZI) warszawski NIH zorganizował w swojej siedzibie 16 i 17 listopada 2017 r. warsztaty pod tytułem „Powiązania i rozbieżności. Niemiecko-polskie perspektywy badawcze w historii sztuki po roku 1945“. Na bazie koncepcji „histoire croisée” (historia wzajemnych oddziaływań) uczestnicy postawili sobie za cel analizę łączących i dzielących aspektów historii sztuki w Polsce i Niemczech, przy czym uwaga skupiła się na XX i XXI wieku. Jednocześnie dyskutowano na ile koncepcja „histoire croisée” nadaje się do takiej analizy, oraz do poszukiwania nowych pomysłów metodycznych i teoretycznych.
Po tematycznym i metodycznym wprowadzeniu ze strony organizatorek – dr Anniki Wienert (Warszawa) i dr Reginy Wenninger (Monachium) pod hasłem „Powiązania, sieć, struktura” rozpoczął się pierwszy z trzech paneli. Jeannine Harder (Hanower) zajęła się „polską szkołą plakatu” w kontekście międzynarodowym. Magdalena Kamińska (Berlin/Frankfurt nad Odrą) referowała o innowacjach w polskim budownictwie mieszkaniowym lat 70., opisując je jako historię współpracy i izolacji w ramach koncepcji struktury i aktora.
Drugi panel – pod hasłem „Sztuka (i jej wystawy): do granic, ponad granice i wbrew granicom” – otworzyła dr hab. Gabriela Świtek (Warszawa) referatem o wystawie Heartfielda/Herzfelda w Warszawie w 1964 r. jako przykładzie zetknięcia się historii sztuki z historią polityczną. Stanisław Welbel (Warszawa) zilustrował w swoim wykładzie współpracę kulturalną między Polską a NRD na przykładzie wystaw Käthe Kollwitz i Ottona Nagla, natomiast dr Angelika Weißbach (Beeskow) w referacie o artystach z NRD na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie unaoczniła, że funkcjonowało ono jako forum wymiany i promocji artystów, których dzieła nie były wystawiane w NRD.
Na zakończenie pierwszego dnia konferencji oraz na rozpoczęcie drugiego swoje wystąpienia wygłosiły dr hab. Marta Smolińska (Poznań) i Nawojka Cieślińska-Lobkowicz (Warszawa/Starnberg) („O dzieleniu. Niemiecko-polskie strategie artystyczne i kuratorskie wobec wspólnej granicy”; „Sztuka zrabowana i przemieszczona, badania proweniencji – osobno czy wspólnie?”). Następnie, podczas trzeciego panelu „Ponowne oceny: dziedzictwo kultury i architektura”, dr Aleksandra Paradowska (Wrocław) referowała o osiedlach mieszkaniowych w okolicy Poznania, które powstawały w dużej liczbie pod okupacją niemiecką w ówczesnym Warthegau. Julia Röttjer (Darmstadt) referowała o polsko-niemieckich kooperacjach w dziedzinie międzynarodowej konserwacji zabytków, wskazując przy tej okazji m.in. na odmienne kierunki rozwoju i priorytety dwustronnej współpracy między Polską i NRD bądź RFN. Natomiast dr Florian Urban (Glasgow) przeanalizował polską architekturę postmodernistyczną w kontekście międzynarodowym.
W końcowej dyskusji uczestnicy zreasumowali, że „histoire croisée” bynajmniej nie może być dogmatem, lecz musi być otwarta na modyfikacje i nowe koncepcje. Za użyteczną i płodną uznano jednak m.in. tę myśl „histoire croisée”, żeby wykraczając poza relacje dwustronne silniej skierować uwagę na powiązania międzynarodowe. Także powiązania polsko-niemieckie w historii sztuki po 1945 r. należy w wielu wypadkach postrzegać w szerszych transnarodowych kontekstach.
