„Totalitaryzm” oznaczał zawsze dwie rzeczy: narzędzie analityczne do systematycznego badania określonego typu dyktatur w epoce nowoczesności, a zarazem refleksję nad niebezpieczeństwami, zagrażającymi demokracji liberalnej typu zachodniego od wewnątrz, w celu jej obrony przed tymi przeciwnikami. Po otwarciu żelaznej kurtyny i uwolnieniu od
komunistycznych dyktatorów szybko powstał nieprzejrzysty melanż zwany „posttotalitaryzmem”. W międzynarodowych badaniach doszło zaś najpierw do ponownego odkrycia tej koncepcji, a potem do jej rozwinięcia, ale również krytycznego przezwyciężania. Jednocześnie w publicznej, pozanaukowej dyskusji o spuściźnie nazizmu i komunizmu ogólny „antytotalitarny” konsensus zdołał załagodzić, a być może nawet przesłonić występujące nieuchronnie sprzeczności i konflikty. Dziś, w obliczu wzmacniania się ruchów nieliberalnych i antydemokratycznych po obu stronach dawnej granicy między systemami, nasuwa się pytanie, na ile „badania nad totalitaryzmem” są jeszcze – lub znowu – zgodne z duchem czasu.
Thomas Lindenberger jest od 2017 r. dyrektorem Instytutu Badań nad Totalitaryzmem im. Hannah Arendt na Uniwersytecie Drezdeńskim. W 2002 r. habilitował się na Uniwersytecie
Poczdamskim w zakresie historii współczesnej i najnowszej, a temat jego rozprawy brzmiał Volkspolizei. Herrschaftspraxis und öffentliche Ordnung im SED-Staat, 1952–1968 [Policja Ludowa. Praktyka władzy i porządek publiczny w państwie SED]. Ostatnio opublikował wraz z Alfem Lüdtke: Eigen-Sinn. Życie codzienne, podmiotowość i sprawowanie władzy w XX wieku,
Poznań 2018).
<link file:1555 _blank download>ULOTKA
