Monografia Felixa Ackermanna o stosunkach wielonarodowościowych w Grodnie w latach 1919-1991, która powstała na bazie pracy doktorskiej obronionej na uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, przedstawia na przykładzie zjawisk nacjonalizacji i sowietyzacji zawłaszczanie miasta środkowoeuropejskiego w XX wieku przez różne aparaty państwowe. Dlaczego w dzisiejszej republice białoruskiej językiem powszechnie używanym w życiu codziennym jest język rosyjski? Dlaczego interpretacje historii: postsowiecka i narodowa są sobie przeciwstawiane jako interpretacje z pozoru nie do pogodzenia? Jaki wpływ na tę sytuację miała okupacja niemiecka podczas I i II wojny światowej? Felix Ackermann bada te kwestie posługując się analizą historii lokalnej Grodna, należącego przed II wojną światową do II Rzeczypospolitej, a obecnie znajdującego się na terenie Białorusi. Autor opisuje szczegółowo brutalną przemianę Grodna z miasta rzemiosła i handlu, w którym większość ludności mówiła po polsku i jiddysz w zindustrializowane miasto sowieckie, zdominowane przez język rosyjski i białoruski. Podczas pracy nad książką autor przeprowadził wiele wywiadów w Izraelu, Polsce i na Białorusi ze świadkami tamtych wydarzeń. Brał także udział w lokalnym tworzeniu historii podczas dramatycznych wydarzeń w 2004 roku kiedy to doszło do prześladowania polskiej mniejszości (liczącej 20%) na Białorusi przez reżim Aleksandra Łukaszenki. Dwa lata później historyczne centrum Grodna zostało zagrożone na skutek działań określanych przez władze białoruskie jako „prace rewitalizacyjne”, które w rzeczywistości oznaczały wyburzenia wielu obiektów zabytkowych.
Na przykładzie Grodna Felix Ackermann przedstawia modelową historię zniszczenia struktury demograficznej środkowoeuropejskiego miasta i regionu poprzez wyniszczającą okupację niemiecką i sowiecką podczas II wojny światowej. Monografia jest szczegółowym zapisem wzajemnego przenikania się procesów ludobójstwa, pracy przymusowej, deportacji i przesiedleń; analizuje również w jaki sposób okupanci wykorzystywali kwestię przynależności etnicznej i narodowej do sterowania ww procesami. W pracy zbadano, na podstawie szerokiej bazy źródłowej, etapy powstawania narodowości białoruskiej na płaszczyźnie lokalnej. Autor dostrzega związek pomiędzy „unarodowieniem” kwestii przynależności etnicznej, które miało już miejsce po I wojnie światowej, a sowietyzacją regionu, która rozpoczęła się w 1939 roku i przybrała na sile po 1944 r. Sowiecka industrializacja po II wojnie światowej stała się zatem podstawą nowoczesnej, białoruskiej narracji mieszkańców miast. Książka opisuje również szczegółowo etapy migracji ludności wiejskiej do miasta, strategie adaptacji tej ludności do życia w mieście oraz wyjaśnia dlaczego język rosyjski jest językiem dominującym w kulturze miejskiej Grodna. Opisując dzieje Grodna autor często odwołuje się do średniowiecznego pojęcia palimpsestu, gdyż podczas tworzenia nowych narracji starsze warstwy opowieści zostają częściowo wymazywane bądź nakładają się na siebie, natomiast ponowne odsłanianie usuniętych elementów otwiera nowe możliwości interpretacji danej historii.
Publikacja zawiera liczne fotografie i mapy, które umiejętnie ilustrują wieloetniczną historię miasta.
Felix Ackermann, Palimpsest Grodno. Nationalisierung, Nivellierung und Sowjetisierung einer mitteleuropäischen Stadt 1919-1991, Wiesbaden 2010, ss. 372, EUR 35, - ISBN 978-3-447-06425-5
