Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie we współpracy z Department of Jewish History na Uniwersytecie w Haifie (Izrael) i Żydowskim Instytutem Historycznym w Warszawie
zaprasza na wykład
prof. dr hab. Jakuba Goldberga
pod tytułem:
"Miasta - Żydzi - mieszczanie w I Rzeczpospolitej"
Wykład odbędzie się 29 września 2002 r. w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie
(Aleje Ujazdowskie 39, wejście w bramie).
Wykład zostanie wygłoszony w j. polskim i
będzie tłumaczony symultanicznie na j. angielski.
O wykładzie: Wzbudzone w ostatnich dziesięcioleciach zainteresowanie historią i kulturą polskich Żydów ogranicza się przeważnie do dziejów najnowszych. Wykład ten jest próbą zmniejszenia powstałej w tej dziedzinie dysproporcji.
Stosunki Żydów z mieszczanami poza silnymi i trwałymi antagonizmami obfitowały w wiele godnych uwagi aspektów. Pojawiają się one również w antyżydowskiej literaturze mieszczańskiej. W Polsce w przeciwieństwie do Niemiec, Żydzi nie stanowili stałej ludności wiejskiej, a liczni arendarze karczem i innych obiektów gospodarczych, przebywali na wsiach najczęściej w ramach trzyletnich kontraktów, następnie wracali do miast lub podejmowali arendę w innych dobrach. Lecz wskutek częstego przebywania na wsiach wyodrębniali się pod względem kulturowym od pozostałej żydowskiej ludności miejskiej. W małych miastach struktura zawodowa Żydów przedstawiała się odmiennie niż mieszczan i bardzo często stanowili jedyny element uprawiający tam handel i rzemiosło oraz stanowili o miejskim charakterze tych miejscowości. Działalność gospodarcza Żydów wpływała również na rozwój struktury przestrzennej miast i zmianę charakteru poszczególnych kwartałów i ulic. Synagogi zaś wznoszone według udzielonych przez biskupów gminom żydowskim zezwoleń były istotnym elementem fizjonomii polskich miast i miasteczek.
Jakub Goldberg, ur. w Łodzi w 1924 r., okres II wojny światowej spędził w getcie w Łodzi, w obozach koncentracyjnych w Skarżysku Kamiennej, Częstochowie i w Buchenwaldzie oraz w filii tego obozu w Meuselwitz/Thüringen. Studiował historię na Uniwersytecie Łódzkim i tam uzyskał doktorat. Asystent, następnie adiunkt na Uniwersytecie Łódzkim, w 1967 r. emigrował do Izraela, gdzie pracował w Central Archives for the History of the Jewish People, następnie profesor historii na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, gdzie był też dyrektorem Ośrodka Badań Dziejów i Kultury Żydów Polskich. Wykładał również na Uniwersytetach w Haifie, Kolonii, Monachium, Warszawie i w Kassel; jako Senior Research Fellow przebywał na Uniwersytecie w Oksfordzie, był też stypendystą Ośrodka Badań Dziejów Europy Środkowo-Wschodniej w Berlinie oraz Instytutu im. S. Dubnowa w Lipsku. Zajmuje się głównie historią Żydów polskich i historią Polski w okresie nowożytnym. Doktor honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego i członek PAU.
