Dokument z rosyjskiego archiwum państwowego zajmującego się historią społeczno-polityczną – byłego archiwum partyjnego Związku Radzieckiego – dowodzi, że pod koniec 1940 r. strona niemiecka wyraziła chęć przekazania Rosjanom wszystkich europejskich Żydów znajdujących się w tym czasie pod jej władzą. Moskwa jednak zignorowała tę inicjatywę. W jaki sposób i dlaczego Berlin wpadł na taki pomysł? Co kryło się za powściągliwością Moskwy? Właśnie tym pytaniom poświęcony będzie wykład.
Dr hab. Pavel Polian (ur. w 1952 r. w Moskwie) zajmuje się historią współczesną, migracjami i geografią. Przez wiele lat był pracownikiem naukowym Instytutu Geografii Rosyjskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu w Stavropolu, współtwórcą projektów względnie profesorem gościnnym na Uniwersytetach we Freiburgu, Kolonii, Hanowerze i Konstancji, a ponadto Fellow Fundacji Alexandra von Humboldta, Fundacji Fulbrighta etc. Jest autorem publikacji na temat geografii ludności, migracji przymusowych, pracy przymusowej radzieckich cywili i niemieckich jeńców wojennych podczas drugiej wojny światowej, Holocaustu, żydowskiej emigracji z obszarów pozostających pod wpływem Rosji Radzieckiej, przy czym w pracy swej koncentruje się na problematyce niemieckiej. Jest także przewodniczącym Towarzystwa Osipa Mandelsztama w Moskwie. Mieszka w Moskwie i we Freiburgu. Jest autorem lub wydawcą ponad 70 książek i ok. 900 artykułów. Najważniejsze pozycje, które ukazały się w innych językach niż rosyjski, to: Deportiert nach Hause. Sowjetische Kriegsgefangene im „Dritten Reich“ und ihre Repatriierung [Deportacja do domu. Radzieccy jeńcy wojenni w Trzeciej Rzeszy i ich repatriacja], München/Wien (Oldenbourg Verlag) 2001 (Kriegsfolgen-Forschung, Bd. 2); Against Their Will. The History and Geography of Forced Migrations in the USSR [Wbrew ich woli. Historia i geografia migracji przymusowych w ZSRR], Budapest/New York: Central European University Press, 2004 [2003].
