Prof. dr hab. Birgit Aschmann (Berlin): „Epoka uczuć”? Historia emocji XIX wieku

Czy wiek XIX można opisywać jako „epokę emocji”? Wykład będzie poświęcony zagadnieniu, dlaczego, za pomocą jakiego instrumentarium naukowego i z jakim pożytkiem można badać emocje w XIX stuleciu. Chodzi przede wszystkim o pokazanie, że w tej tematyce nie chodzi o miękki sentymentalizm, lecz zawsze również o twarde kwestie władzy. Uczucia są bowiem nierozerwalnie związane z polityką. Można zatem udowodnić, że dzieje Oświecenia i Rewolucji Francuskiej da się opowiedzieć jeszcze raz, inaczej, z perspektywy historii emocji. Można ponadto rozpatrywać poczucie honoru jako zjawisko, które w szczególny sposób odcisnęło piętno na XIX wieku – w sprawach osobistych, ale przede wszystkim również w konstelacjach międzynarodowych konfliktów. Zostanie to przykładowo zademonstrowane w odniesieniu do genezy wojen prusko-francuskich. Należy wreszcie zwrócić uwagę na to, że określone emocje zawsze powracały w konstelacjach kryzysów w epoce nowożytnej. Nienawiść i lęk nie są więc uczuciami, które odgrywają szczególną rolę tylko we współczesności. Wprost przeciwnie – porównanie pokazuje, że podobne emocje odgrywały nader ważną rolę już w XIX i na poczatku XX wieku.

Birgit Aschmann jest profesorem historii europejskiej XIX wieku na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Oprócz rozprawy habilitacyjnej na temat narodowego dyskursu o honorze, poprzedzającego dziewiętnastowieczne wojny prusko-francuskie, opublikowała liczne książki poświęcone historii emocji, XIX wieku, monarchii i katolicyzmu. Jej publikacja Gefühl und Kalkül. Der Einfluss von Emotionen auf die Politik des 19. und 20. Jahrhunderts ukazała się w 2005 r., a jej najnowsze dzieło nosi tytuł Durchbruch der Moderne? Neue Perspektiven auf das 19. Jahrhundert (Frankfurt am Main 2019).

ULOTKA