Publiczność zgromadzona 12 października w szczelnie wypełnionej sali konferencyjnej w Pradze wysłuchała wykładu Olgi Gontarskiej na temat ukraińskiej polityki kulturalnej. Pracowniczka naukowa NIH w Warszawie w praskiej filii Instytutu opowiedziała zgromadzonym słuchaczkom i słuchaczom o wyzwaniach związanych z produkcją filmów fabularnych w Ukrainie.
Badaczka przedstawiła realia funkcjonowania kinematografii w okresie przed Rewolucją Godności i zwróciła uwagę, że ukraińskie filmy z tego okresu są nadal często pomijane w badaniach naukowych. Tymczasem jej zdaniem analiza kontekstu ich produkcji może pozwolić zrekonstruować realia, w jakich funkcjonowała kultura w Ukrainie przed 2014 rokiem. To bowiem państwowa polityka kulturalna doprowadziła według referentki do powstania zjawiska „kina bez widzów” i zdominowania ukraińskiego obszaru kulturowego treściami i formatami zagranicznymi. Przyczynić się do tego miał brak przejrzystych procedur prawnych oraz efektywnego systemu wsparcia finansowego w zakresie kinematografii. Ta sytuacja utrudniała realizację produkcji dobrej jakości filmów; uniemożliwiała też ich dystrybucję, a co za tym idzie recepcję – wyjaśniła badaczka. Według Olgi Gontarskiej miało to równie poważne konsekwencje dla ukraińskiej kultury co skutki oficjalnej cenzury w okresie radzieckim, gdyż ukraińskich filmowców w praktyce pozbawiono pozycji i wpływu na debatę o tożsamości i pamięci. Mimo tych trudnych warunków filmy powstawały – dziś są jednak zapomniane lub ignorowane.
Słuchaczki i słuchaczy w Pradze szczególnie zainteresowały praktyczne aspekty dotyczące prowadzonej kwerendy i wyzwania związane z badaniami najnowszej historii kultury Europy Wschodniej.
Dyskusję po wykładzie otworzyła Ségolène Plyer z Uniwersytetu Strasburskiego - aktualnie stypendystka warszawskiego NIH realizująca staż rezydencyjny w praskiej filii Instytutu. Wskazała ona na jaskrawe różnice między rozwiniętym systemem finansowania kinematografii ze środków państwowych w przypadku kinematografii krajów Europy Zachodniej a realiami funkcjonowania ukraińskiej branży filmowej przedstawionymi w trakcie wykładu. Podczas ożywionej dyskusji Olga Gontarska podkreśliła, znaczenie tej specyfiki postradzieckich realiów, w jakich funkcjonowali ukraińscy filmowcy przed Rewolucją Godności.
Wystąpienie zainaugurowało jesienny cyklu wykładów organizowanych w Pradzeprzez warszawski NIH wspólnie z Collegium Carolinum w Monachium i oddziałem lipskiego GWZO w Pradze.
